Kể từ ngày 01/7/2025, hàng loạt quy định mới về Phòng cháy chữa cháy (PCCC) và Cứu nạn cứu hộ (CNCH) chính thức có hiệu lực, mang đến những thay đổi đáng kể trong công tác quản lý và thực hiện PCCC đối với cả cá nhân và doanh nghiệp trên toàn quốc. Các quy định này, nằm trong khuôn khổ cập nhật quy định PCCC và CNCH 2025, nhằm siết chặt kỷ luật, nâng cao ý thức, và tăng cường hiệu quả phòng ngừa hỏa hoạn trong bối cảnh tình hình cháy nổ ngày càng phức tạp.

Việc nắm rõ và tuân thủ các quy định luật phòng cháy chữa cháy mới là yêu cầu cấp thiết để các tổ chức, cơ sở sản xuất kinh doanh có thể vận hành an toàn và hợp pháp.

--------------------------------------------------------------------------------

1. Mục tiêu và Bối cảnh Ra đời của Quy định PCCC Cập nhật

Các quy định PCCC và CNCH 2025 được xây dựng dựa trên cơ sở tổng kết thực tiễn, đánh giá những điểm còn hạn chế của các văn bản pháp luật trước đây, đồng thời cập nhật các tiêu chuẩn kỹ thuật và kinh nghiệm quốc tế.

Mục tiêu chính của việc sửa đổi luật phòng cháy chữa cháy này bao gồm:

1. Nâng cao trách nhiệm: Cụ thể hóa trách nhiệm của từng cá nhân, hộ gia đình, chủ cơ sở sản xuất kinh doanh trong công tác PCCC.

2. Siết chặt quản lý: Tăng cường kiểm tra, giám sát, và xử lý nghiêm các vi phạm về an toàn PCCC.

3. Chủ động phòng ngừa: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, huấn luyện, trang bị kiến thức và kỹ năng PCCC cho cộng đồng.

4. Hoàn thiện cơ sở pháp lý: Tạo hành lang pháp lý vững chắc cho hoạt động PCCC và CNCH trong tình hình mới.

2. Định nghĩa Cơ sở thuộc diện Quản lý PCCC theo Luật Mới

Theo khoản 7 Điều 2 Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ 2024, cơ sở thuộc diện quản lý về phòng cháy, chữa cháy là nhà, công trình, địa điểm được sử dụng để ở, sản xuất, kinh doanh, hoạt động thương mại, làm việc hoặc mục đích khác.

Để được coi là cơ sở thuộc diện quản lý, các đối tượng này phải đáp ứng các điều kiện sau:

• Được xây dựng, hoạt động theo quy định của pháp luật.

• Thuộc danh mục do Chính phủ quy định.

Người chịu trách nhiệm trước pháp luật trong việc thực hiện và duy trì điều kiện an toàn PCCC tại cơ sở bao gồm Người đại diện theo pháp luật của cơ sở, Người được giao trực tiếp quản lý cơ sở, hoặc Chủ hộ gia đình trực tiếp sử dụng nhà ở (đối với nhà ở).

3. Những Lưu ý Cốt lõi về Luật PCCC Cập nhật cho Cơ sở/Tổ chức

Theo Điều 23 Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ 2024, các cơ sở thuộc diện quản lý về PCCC phải bảo đảm nhiều điều kiện an toàn nghiêm ngặt.

3.1. Yêu cầu về Nội quy và Hồ sơ PCCC

Các cơ sở phải có nội quy phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ phù hợp với từng loại hình cơ sở. Đối với doanh nghiệp và cơ sở sản xuất kinh doanh, quy định cụ thể hóa các loại hồ sơ, tài liệu cần thiết, đồng thời yêu cầu cập nhật và lưu trữ định kỳ.

Trong nội bộ cơ quan, tổ chức hoạt động trong phạm vi một cơ sở cũng cần có nội quy PCCC, CNCH phù hợp với tính chất hoạt động của mình.

3.2. Yêu cầu về Hệ thống và Phương tiện Kỹ thuật

Điều kiện an toàn bắt buộc đối với cơ sở là phải trang bị phương tiện, hệ thống phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ theo đúng quy định của pháp luật.

Đặc biệt, cơ sở phải trang bị thiết bị truyền tin báo cháy có khả năng kết nối với Hệ thống Cơ sở dữ liệu về PCCC, CNCH. Cơ sở cũng cần khai báo và cập nhật dữ liệu về PCCC, CNCH theo lộ trình do Chính phủ quy định.

Các công trình mới hoặc cải tạo phải tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn về vật liệu chống cháy, hệ thống báo cháy, chữa cháy, và thoát nạn.

3.3. Trách nhiệm Kiểm tra, Bảo dưỡng và Huấn luyện

Luật phòng cháy chữa cháy mới tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu cơ sở trong việc đảm bảo an toàn PCCC, kể cả khi cơ sở được thuê hoặc cho thuê.

Các tổ chức phải thực hiện kiểm tra, bảo dưỡng, bảo trì hệ thống PCCC theo đúng quy trình và tần suất quy định, và phải có biên bản ghi nhận rõ ràng.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp và cơ sở phải tổ chức huấn luyện, diễn tập PCCC định kỳ cho toàn bộ cán bộ, công nhân viên, đảm bảo mọi người đều nắm vững kỹ năng xử lý tình huống cháy nổ.

Cơ sở cần phải:

• Có phương án chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ.

• Thành lập lực lượng phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ cơ sở hoặc phân công người thực hiện nhiệm vụ PCCC, CNCH.

• Trong sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, thiết bị, dụng cụ sinh lửa phải bảo đảm an toàn.

3.4. Xử lý Vi phạm

Các hành vi vi phạm quy định PCCC sẽ bị xử lý hành chính nặng hơn, thậm chí có thể truy cứu trách nhiệm hình sự tùy theo mức độ thiệt hại.

4. Quy định Cần Lưu ý Đối với Cá nhân và Hộ gia đình

Dù bài viết tập trung vào tổ chức, cá nhân và hộ gia đình cũng cần nắm rõ các điểm mới trong luật phòng cháy chữa cháy này:

• Trách nhiệm tự kiểm tra và bảo dưỡng: Cá nhân và hộ gia đình phải thường xuyên tự kiểm tra các nguy cơ cháy nổ (hệ thống điện, bếp gas, đồ dùng điện tử...), và bảo dưỡng định kỳ các thiết bị PCCC đã trang bị.

• Lối thoát nạn: Quy định rõ ràng về việc không cản trở lối thoát nạn, không khóa trái cửa thoát hiểm, và không lắp đặt "chuồng cọp" bịt kín nếu không có lối thoát nạn dự phòng đảm bảo.

• Trang bị ban đầu: Khuyến khích và có thể quy định bắt buộc đối với một số loại hình nhà ở (nhà ở riêng lẻ kết hợp kinh doanh, nhà ở nhiều căn hộ...) phải trang bị tối thiểu các phương tiện PCCC tại chỗ như bình chữa cháy xách tay, hệ thống báo cháy cục bộ.

• Huấn luyện: Đẩy mạnh các chương trình huấn luyện PCCC cho người dân tại khu dân cư.

Kết luận

Các quy định mới về PCCC từ 1/7 (tức luật phòng cháy chữa cháy cập nhật) chính là kim chỉ nam quan trọng giúp chúng ta nâng cao ý thức và hành động phòng ngừa cháy nổ hiệu quả hơn. Cá nhân và doanh nghiệp cần chủ động tìm hiểu, cập nhật và thực hiện nghiêm túc để bảo vệ an toàn cho chính mình và những người xung quanh, đảm bảo tổ chức vận hành an toàn trong khuôn khổ pháp luật mới.

Việc tuân thủ luật PCCC mới giống như việc nâng cấp hệ thống bảo mật cho một tòa nhà: không chỉ cần khóa cửa (thiết bị PCCC) mà còn phải lắp đặt camera (thiết bị truyền tin báo cháy), đào tạo nhân viên bảo vệ (lực lượng PCCC tại chỗ), và kiểm tra định kỳ tất cả các hệ thống để đối phó kịp thời với mọi nguy cơ tiềm ẩn.